Duidelijke informatie over de warmtepomp
Een overzicht van informatie voor wie zich wil verdiepen in de mogelijkheden van de warmtepomp. Duidelijke informatie over de verschillende soorten warmtepompen, de verschillen en alle voor- en nadelen. Ook vind je hier informatie over de slimme combinatie van warmtepomp, zonnepanelen en lidmaatschap van een zonnecollectief. De tekst is als aanvulling bedoeld bij het blog over de eigen ervaringen met de aanschaf van een warmtepomp.
Wat is een warmtepomp
Een warmtepomp is eigenlijk een omgekeerde koelkast. Met behulp van een koudemiddel wordt er warmte uit de lucht, de bodem of uit water gehaald en getransporteerd naar het huis waar de warmte gewenst is. Die warmte gebruik je meestal voor vloerverwarming of radiatoren.
Is de warmtepomp nieuw?
Nee, echt nieuw is de techniek zeker niet. In Nederland is deze techniek heel gebruikelijk in bedrijfsgebouwen. De warmtepomp staat dan vaak op een plat dak. Buiten Nederland wordt de warmtepomp ook al jaren ingezet. Een eenvoudige warmtepomp kan in Zuid Europa een hotelkamer koelen maar ook verwarmen. In Nederland is de belangstelling nu pas gegroeid sinds de noodzaak om minder gas te gebruiken duidelijk is geworden.
Voordelen van een warmtepomp
-
Het is een schone vorm van energie opwekking
Bij het gebruik van een warmtepomp worden er, in het ideale geval, geen fossiele brandstoffen zoals olie, gas, steenkool of hout gebruikt. Dit betekent dat het een echt duurzame oplossing is. Dit geldt natuurlijk vooral als je zelf de energie die je nodig hebt voor de warmtepomp zelf kunt opwekken met zonnepanelen.
-
Het rendement is heel hoog
Kan een warmtepomp in een bestaand huis geplaatst worden?
Heb ik vloerverwarming nodig?
Kan ik met een warmtepomp ook water voor keuken en badkamer verwarmen?
Dit is zeker mogelijk. Een warmtepomp levert een laag vermogen dus je hebt dan wel een boiler nodig om een voorraad warm water aan te leggen. Dat water moet voldoende heet zijn ivm hygiëne eisen, minimaal 60 graden. Een warmtepomp houdt juist van iets lagere temperaturen voor het hoogste rendement. Er zijn ook oplossingen met opslag op lage temperatuur, circa 40 graden. Dan kan een naverwarmer die wekelijks automatisch wordt ingeschakeld zorgen voor de legionella beveiliging. Door dit alles valt het rendement wat minder gunstig uit dan voor verwarming.
Combineren van de warmtepomp met zonnepanelen
De warmtepomp wordt vaak gecombineerd met zonnepanelen op het dak. Dat is ook logisch want zo kun je het extra stroomgebruik zelf opwekken tegen lagere kosten. Als je beide zaken in één keer regelt kan de leverancier zorgen voor een optimale afstemming van de capaciteit op je eigen stroomvraag en op de extra vraag van de warmtepomp.
Afbouw salderingsregeling gunstig voor combi zonnepanelen en warmtepomp
Kort geleden werd de definitieve regeling bekend voor de afbouw van de salderingsregeling. Deze afbouw zal minder snel gaan dan werd verwacht. Dit is zeer gunstig voor de combinatie van een warmtepomp en zonnepanelen. In de winter is de opbrengst van de zonnepanelen minimaal. Dat is dit jaar wel gebleken. De mogelijkheid van salderen is dan een mooi extraatje.
Bij de aanschaf van de warmtepomp in 2019 hield ik rekening met beperkte salderingsmogelijkheden. In de berekeningen voor aanschaf is het dan ook ook niet meegenomen. Nu blijkt dat ik zelfs in 2027 nog meer dan de helft van de stroom mag salderen. Meer info in het bericht op de site van Vereniging Eigen Huis.
Voor de combinatie van de warmtepomp en eigen zonnepanelen is dit een hele gunstige regeling. Nog vier jaar lang kun je alle energie die je in de zomermaanden van je eigen dak haalt in de winter verrekenen met het gebruik van je warmtepomp. Het restant wat je dan nog over hebt kun het het beste tegen een hoog tarief verkopen via bijvoorbeeld het zonnecollectief van Vandebron. Meer info daarover hieronder.
Het zonnecollectief van Vandebron
Bij het zonnecollectief van Vandebron is die vergoeding voor stroom die je teruglevert aan het net ongeveer de helft hoger dan de marktprijs. Dit is een voordelige oplossing voor stroom die je niet zelf kunt gebruiken. Let op! Het zonnecollectief is een aparte afdeling bij Vandebron met eigen voorwaarden en tarieven.
Klimaatwet en gastarieven
Hat gas zal de komende jaren een stuk duurder worden. Gedurende de komende twaalf jaar zal de energiebelasting op gas met 75 procent moeten stijgen om de mensen zover te krijgen dat ze van het aardgas af gaan. Dat is voorgesteld in de eerste Nederlandse Klimaatwet die wordt opgesteld onder leiding van Diederik Samson. Naast deze enorme stijging zal de belasting op stroom juist flink dalen, met ongeveer 50%. Hierdoor worden duurzame alternatieve zoals elektrische warmtepompen een stuk interessanter als alternatief voor het verwarmen door middel van aardgas. Doel van de maatregelen is om in 2050 95% minder CO2 uit te stoten in vergelijking met 1990. Voor 2020 zijn de cijfers bekend. Het gas zal 8 cent per kuub duurder worden. Stroom zal iets goedkoper worden. Dit zijn goede redenen om nu al te denken over de aanschaf van een warmtepomp.
Warmtepomp in de media
Er is veel aandacht in de media voor warmtepompen. Helaas is er ook veel negatieve aandacht. Met name grootschalige experimenten op wijkniveau (stadsverwarming) leiden niet altijd tot de beloofde resultaten. Daarbij betalen de bewoners bij dergelijke experimenten niet de echte kosten maar een vast bedrag gekoppeld aan de gasprijs. Met de stijgende gasprijs klopt dit natuurlijk niet. Ook worden andere slechte ervaringen vaak breed uitgemeten. Het programma TROS Radar spant hierbij de kroon. Hieronder enkele links naar berichten uit de media.
- Geen warmtepomp zonder plan. Een reactie van huisfluisteraar Lars Boelen op een uitzending van TROS Radar van september 2019.
- De warmtepomp als kop van Jut. Een reactie op de TROS Radar uitzending van september 2019 van Jaap Dijkgraag, directeur Adviesbureau DWA.
-
De tv-reportage van TROS Radar (februari 2019) over warmtepompen deed op social media veel stof opwaaien. Dat gold vooral voor de bijdrage van Robert-Jan Mijnarends uit Goes. In de winter krijgt hij zijn huis met de warmtepomp vaak niet voldoende warm. Wat ging daar mis? Om dat te achterhalen, ging Vakblad Warmtepompen met expert Rimme van der Ree naar Goes. Valt er nog wat te redden?
Verschillende soorten warmtepompen
De lucht/lucht warmtepomp
De lucht/ lucht warmtepomp lijkt het meest op een airco installatie. De warmte wordt uit de buitenlucht gehaald en binnen aan de lucht weer overgedragen via een binnen unit. Op dezelfde manier kan hij ook koelen. Het is een efficiënte manier van verwarmen en koelen maar niet zo zuinig als de andere types. Dit type valt daarom niet onder de subsidieregelingen van de overheid.
Lucht/water warmtepomp
De lucht/water warmtepomp haalt de warmte ook uit de lucht. Hij brengt die warmte over op water wat vervolgens gewoon door radiatoren of door de vloerverwarming kan stromen. Hij kan werken met buitenlucht maar er zijn ook types die werken op de afvoerlucht van een ventilatiesysteem. Dan is de capaciteit wel erg beperkt.
Hybride lucht/water warmtepomp
Als je de lucht/water warmtepomp combineert met een bestaande HR-CV ketel heb je een hybride systeem. Dit is de meest aantrekkelijke warmtepomp voor renovatie in bestaande woningen in Nederland. De warmtepomp en de CV ketel hoeven niet van hetzelfde merk te zijn. De CV ketel kan bijspringen in de winter als het heel erg koud is. Ook kan de keuze gemaakt worden om de voorziening van warm water door de CV ketel te laten doen. Je kunt zelfs in stappen werken naar een volledig electrisch systeem.
Bodem/water warmtepomp
Als je de warmte uit de bodem haalt met een buizensysteem heb je een bodem/waterpomp ook wel brine waterpomp genoemd. Het is een zeer efficiënte manier van verwarmen als het goed wordt gebouwd. Het is wel een stuk duurder om aan te leggen want je moet nogal wat boorwerkzaamheden laten verrichten.
Water/water warmtepomp
Deze warmtepomp maakt gebruik van grondwater. Het water wordt omhoog gepompt en de warmte wordt gebruikt. Daarna gaat het water afgekoeld de grond weer in. Het systeem kan ook heel goed als koelsysteem worden gebruikt. Net als de bodem/ water warmtepomp gaat het om een kostbaar systeem. Het systeem wordt vaak gebruikt in grotere projecten met veel aangesloten woningen.
Wat kost een hybride lucht/water warmtepomp?
Deze bedragen dienen als globale indicatie. U kunt er natuurlijk geen rechten aan ontlenen. Reken op circa 4000 euro voor een warmtepomp van een goed merk. Daarvan is circa 1800 euro als subsidie terug te ontvangen bij de overheid. De installatie vormt in een bestaande woning een flink onderdeel van de totale kosten, soms meer dan de helft van de kosten. Het hangt van de situatie af wat die werkelijke kosten zijn. Een totaal bedrag van 9000 euro voor de warmtepomp inclusief installatie is een indicatie. Daar kun je ook een keuken voor kopen maar die zul je nooit terugverdienen. In mijn eigen rekenvoorbeeld ga ik op dit moment uit van een terugverdien tijd van circa 12 jaar. Prijsindicaties voor andere types warmtepompen die vaak veel duurder zijn vind je op warmtepompweetjes.nl.
Stappenplan voor de aanschaf van een warmtepomp
- Zoek goede informatie op internet. Hieronder staan enkele bruikbare links. Negeer de berichtgeving op social media die vaak getuigen van weinig inhoudelijke verdieping en ter zake doende kennis. Een goede indicatie is dat alle types warmtepompen veelal op één hoop gegooid worden en vervolgens afgedaan worden als veel te duur. Een stadsverwarmingsproject laat zich echt niet vergelijken met relatief klein renovatieproject op basis van een hybride lucht/water warmtepomp in een bestaande woning.
- Onderzoek of je alle mogelijkheden van isolatie hebt benut want dit gaat echt voor de installatie van de warmtepomp. Uitgangspunt moet zijn, een tochtvrij huis.
- Zoek een goede installateur. Een ervaren installateur behoedt je voor verkeerde keuzes, zorgt voor een deugdelijke installatie en helpt je ook na installatie met een goede service. Een goed aangelegde en optimaal ingestelde installatie is kostbaar maar je hebt dan wel een echt duurzame installatie.
- Neem de tijd, hou rekening met levertijden en een toenemend tekort aan vakbekwame monteurs. Ik verwacht dat dit tekort alleen maar zal toenemen. Een reden te meer om niet te wachten maar nu al rustig rond te kijken naar de mogelijkheden.
- Vraag na de montage van je warmtepomp de ISDE subsidie aan. Dit gaat eenvoudig en snel via de site van de overheid over ISDE subsidie. Een nieuwe voorwaarde per 2018 is dat montage door een deskundige vakman verplicht is. Dit zal meestal geen probleem zijn en is aantoonbaar met je aankoopbon. Je kunt op 'De winkel van ons allemaal' een warmtepomp kopen en zelf gaan prutsen maar dan krijg je geen subsidie en mogelijk ook geen warm huis. Ze zijn er echt hoor op bolcom zoals via deze link is te zien.
Animatie van de werking van een warmtepomp
De firma Vaillant heeft een duidelijke animatie waarin de werking van een warmtepomp wordt uitgelegd.
Links (praktische informatie)
- Warmtepomp weetjes. Een zeer uitgebreide site met goede informatie als je meer wilt weten over de warmtepomp. Met uitleg over de verschillende soorten warmtepompen en met voorbeeldberekeningen.
-
Warmtepompplein.nl is een onafhankelijk informatieportaal over warmtepompen voor verwarming en warm tapwater in woningen.
-
Vandebron energiecollectief en energiebedrijf. Wij steunen Vandebron omdat het een volledig milieuvriendelijk bedrijf is waar alle energie echt groen is en in Nederland wordt opgewekt. Echte duurzaamheid gaat vooral goed samen met duurzame partners. Het zonnecollectief van Vandebron is een interessante optie als je zonnepanelen hebt vanwege de hogere teruglever vergoeding. Meer informatie via de link.
-
Rijksoverheid Investeringssubsidie duurzame energie ISDE. De overheidssite voor het aanvragen van subsidie voor warmtepompen.
Links (actueel nieuws energietransitie)
-
Duurzaam denken is nog niet duurzaam doen
Het merendeel van de Nederlanders (65%) maakt zich zorgen om de opwarming van de aarde. Om hier iets aan te doen kijken burgers vooral naar de overheid en het bedrijfsleven. Nederlanders willen dat de overheid meer doet om klimaatverandering tegen te gaan. Aan hun eigen (niet zo duurzame) gedrag lijken ze weinig te willen of kunnen veranderen. Ondertussen neemt de scepsis over klimaatmaatregelen toe. Dit blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van Binnenlands Bestuur uit maart 2019.